Układanie linii kablowych zgodnie z dobrymi praktykami zapewnia bezpieczeństwo, ale trzeba pamiętać też o sprawdzeniu stanu technicznego przed rozpoczęciem oraz w trakcie eksploatacji. Zastosowanie takich rozwiązań, jak wciągarka kablowa zapobiega uszkodzeniom podczas układania, ale nie oznacza to, że przebicia nie pojawią się w późniejszym czasie.
Oględziny linii niskiego i średniego napięcia
Szczegółowe sprawdzenie stanu technicznego jest konieczne nie tylko przed oddaniem nowej linii kablowej do użytku, ale też np. po jej przebudowie. Do elementów, które trzeba skontrolować, należą sposób ułożenia kabli oraz ich połączenia. Konieczne jest zastosowanie oznaczników, czyli po prostu tabliczek, na których znajdują się wszystkie najważniejsze informacje: użytkownik, numer linii, typ kabla, rok ułożenia. Obecność oznacznika pozwala na szybką identyfikację kabla, dlatego tabliczki muszą być regularnie rozmieszczone. W ziemi powinny znaleźć się co 10 metrów, a w tunelach lub kanałach – co 20 metrów. Tabliczki należy umieszczać również w newralgicznych punktach linii kablowych: na łukach, na łączeniach (wykonanych z muf i głowic) oraz przy skrzyżowaniach.
Oznakowanie umieszcza się też na powierzchni, co znacznie ułatwia naprawy i konserwację. Wykorzystuje się tutaj budynki i słupki betonowe, na których znajdują się tabliczki z oznaczeniami K - kabel oraz M - mufa. Dzięki temu, ustalenie trasy linii kablowej jest bardzo proste.
Konieczne są też regularne oględziny, ale dzięki niewielkiej awaryjności linii kablowych, przy liniach niskiego i średniego napięcia, wystarczy przeprowadzać je co 5 lat. Sprawdzić należy przede wszystkim:
- głowice,
- oznaczniki,
- wejścia do tuneli i studzienek,
- ochronę przeciwpożarową i przeciwporażeniową.
Mimo że przy układaniu i przebudowie linii kablowej wykorzystuje się takie rozwiązania, jak pończocha kablowa, po zakończeniu prac konieczne jest sprawdzenie, czy nie doszło do uszkodzenia.
Pomiary rezystancji i wytrzymałości elektrycznej izolacji
Przegląd linii kablowej to podstawa jej bezpiecznej eksploatacji. Po ułożeniu nowej linii lub jej przebudowie trzeba więc sprawdzić takie parametry, jak rezystancja i wytrzymałość elektryczna izolacji.
Do pomiaru rezystancji izolacji wykorzystuje się megamomierz, którego napięcie powinno wynosić minimum 2,5 kV. Wynik jest uzależniony od napięcia, długości linii i rodzaju izolacji. Im dłuższa linia, tym proporcjonalnie niższą musi mieć rezystancję izolacji. Jako przykład możemy podać linię kablową o długości 1 km z izolacją papierowo-olejową. Jeżeli napięcie kabla nie przekracza 1 kV, wystarczająca będzie rezystancja 20 MΩ. Kiedy napięcie mieści się w przedziale 1-30 kV, rezystancja powinna być wyższa i wynosić 50 MΩ. Zbyt niska rezystancja może wynikać z różnych przyczyn. Zdarza się, że problem z izolacją pojawia się na całej linii – może być osłabiona z powodu zawilgocenia lub przegrzania. Czasami sytuacja jest inna – izolacja jest w doskonałej kondycji na większości linii kablowej, ale w jednym miejscu pojawiło się jej uszkodzenie. Właśnie dlatego, rezystancja dłuższego odcinka linii kablowej dostarcza mniej dokładnych informacji, niż pomiar rezystancji izolacji pojedynczego odbiornika lub transformatora.
Przy pełnym badaniu stanu izolacji, można sprawdzić wytrzymałość elektryczną. Jest to jednak bardziej skomplikowane, dlatego ten sposób wykorzystuje się raczej przy liniach kablowych wysokiego napięcia. Żeby sprawdzić wytrzymałość elektryczną, przez 10 minut mierzy się prąd upływowy płynący przez izolację w warunkach podwyższonego napięcia. W ten sposób można sprawdzić, czy linia kablowa jest w stanie wytrzymać napięcie wyższe niż zazwyczaj. Izolację sprawdza się pod kątem napięcia stałego i przemiennego.
Obchody linii kablowych i wykrywanie uszkodzeń
Ważnym elementem kontroli stanu technicznego linii kablowych są ich obchody, czyli po prostu oględziny widocznych części. Jest to szczególnie ważne, kiedy w pobliżu linii kablowej są prowadzone roboty ziemne i rośnie ryzyko uszkodzenia. Podczas obchodu sprawdza się oznaczniki, tunele, kanały, studzienki, głowice kablowe, połączenia ochronne i osłony. W przypadku linii o napięciu poniżej 60 kV, taki obchód zazwyczaj wykonuje się co 2-3 lata.
Konieczne jest też regularne czyszczenie takich elementów, jak studzienki, kanały i tunele kablowe. Specjalnej konserwacji wymagają też kable opancerzone, które znajdują się w miejscach sprzyjających korozji. Pomocne jest malowanie ich farbą chroniącą przed rdzą. W razie potrzeby uzupełnia się też syciwo w głowicach olejowych, ponieważ z czasem mogą pojawiać się ubytki.
Uszkodzenia kabli mogą pojawić się na każdym etapie. Podczas układania linii, ich prawdopodobieństwo zmniejszają takie rozwiązania, jak rozwijak do bębnów, ale przebicie może powstać również podczas eksploatacji. Tutaj wykorzystuje się wiele metod lokalizacji uszkodzenia, ponieważ jest to utrudnione, zwłaszcza jeśli kabel znajduje się w ziemi. O wykrywaniu uszkodzeń wspominaliśmy już w jednym z poprzednich artykułów na naszym blogu.
